Deja vu, zjawisko które fascynuje naukowców, filozofów i zwykłych ludzi. Z pewnością większości z nas choć raz w życiu zdarzyło się złudzenie, że dana sytuacja już kiedyś się wydarzyła. W poniższym artykule dowiesz się czym jest deja vu oraz co je wywołuje.
Definicja deja vu
Deja vu, jest to doświadczenie, które polega na odczuciu, że dane zdarzenie lub sytuacja, której aktualnie doświadczamy, wydaje nam się znajoma, mimo że zdarza się ona po raz pierwszy. To jakbyśmy przeżywali ten sam moment dwa razy. Deja vu tłumaczone dosłownie z języka francuskiego oznacza „już widziane”.
Naukowcy twierdzą, że zjawisko to znacznie częściej występuje u osób młodszych, w szczególnych u tych, które więcej podróżują. Pojawia się w najmniej oczekiwanych sytuacjach i zazwyczaj bardzo szybko przemija. Osoba doświadczająca, ma wrażenie, że to, co w danym momencie się zdarzyło, miało już miejsce w przeszłości. Jednocześnie ma ona świadomość, że jest to niemożliwe.
Cechy charakterystyczne deja vu
Cechami charakterystycznymi deja vu jest nagłe wystąpienie zjawiska i jego szybkie przeminięcie. Ile trwa deja vu? Zazwyczaj jest to mniej więcej kilka/kilkanaście sekund. Osoba, która doświadcza zjawiska, nie potrafi podać, kiedy dana, podobna sytuacja miałaby się wydarzyć. Co więcej, deja vu wywołuje niejako uczucie niepokoju i odbierane jest jako dziwne oraz tajemnicze zjawisko.
Przeciwieństwem deja vu jest z kolei zjawisko nazywane jamais vu. Dochodzi do niego w momencie, gdy człowiek błędnie ocena dobrze znane sobie zjawisko jako zupełnie nowe, z którym nigdy wcześniej nie miał styczności.
Możliwe przyczyny deja vu
Są różne teorie na temat tego, co powoduje deja vu. Niektórzy naukowcy sugerują, że może to wynikać z niewielkiego opóźnienia w przesyłaniu informacji z jednego ucha do drugiego. Inni twierdzą, że może to być wynikiem tymczasowego niedoboru kwasu fenylooctowego, który jest niezbędny do funkcjonowania mózgu.
Obecnie często uważa się, że zjawisko to może wynikać ze sposobu, w jaki działa nasza pamięć. Zdaniem naukowców wiąże się ono z uruchamianiem fałszywego wspomnienia pod wpływem pamięciowego wyzwalacza. Przykładowo, jeżeli zaczynamy doświadczać jakąś sytuację, nasz mózg próbuje dopasować daną sytuację i/lub bodźce do zapamiętanych wcześniej zdarzeń. W efekcie pojawia się fałszywe wspomnienie na temat tej sytuacji, które określamy właśnie mianem deja vu.
Jedną z wartych uwagi teorii były odkrycia Akiry O’Connora, badacza, który wywołał w laboratorium zjawisko deja vu, a następnie badał osoby badane, rezonansem magnetycznym. Początkowo spodziewano się, że zjawisko to aktywuje do pracy obszary mózgu odpowiadające za pamięć. W rzeczywistości, w chwili wystąpienia zjawiska, aktywność wykazała przednia część mózgu odpowiedzialna m.in. za podejmowanie decyzji. Zdaniem badacza deja vu ma więc związek ze sposobem rozwiązywania przez mózg konfliktów zachodzących w pamięci. Występowanie zjawiska deja vu może więc dać informację o kondycji naszej pamięci.
Deja vu a stres
Inne badania sugerują, że w zjawisku deja vu decydującą rolę może odgrywać stres. Mózg działa lepiej, gdy jest wypoczęty i naładowany energią. Gdy jesteśmy bardzo zestresowani lub bardzo się czymś martwimy, mózg się męczy. Może się wówczas zdarzyć, że wzorzec aktywności naszego mózgu nieznacznie się przesuwa. Naukowcy twierdzą, że zjawisko deja vu przydarza się częściej osobom z wyższym wykształceniem i ilorazem inteligencji.
Deja vu to fascynujące zjawisko, które nadal stanowi wielką zagadkę dla naukowców. Bez względu na to, czy doświadczasz go raz w życiu, czy kilka razy w tygodniu, zawsze będzie to niezwykłe i niezapomniane doświadczenie.
