Rola witaminy D w organizmie

Rola witaminy D

Często pomijana, a niezwykle ważna dla naszego zdrowia – witamina D, odgrywa kluczową rolę w naszym organizmie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej jej wpływowi na nasze zdrowie oraz funkcjonowanie.

Rola witaminy D w organizmie

Witamina D jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Wspomaga przyswajanie wapnia i fosforu, wpływa na stan naszych kości, zębów, a także kondycję mięśni. Jest również niezwykle ważna dla naszego układu immunologicznego. Witamina D jest niezbędna dla organizmu ludzkiego z wielu powodów: Witamina D ułatwia wchłanianie jonów wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego przez co reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową oraz korzystnie wpływa na stan zębów i kości, a dokłądniej zapobiega krzywicy u dzieci i osteoporozie u osób starszych.

Pełni wiele funkcji w organizmie. Jest niezbędna dla funkcjonowania układu kostnego. Konieczna jest w procesach transportu wapnia. Ponadto wzmaga resorpcję wapnia i fosforanów w jelitach. Korzystnie wpływa na pracę układu immunologicznego. Uczestniczy w regulacji cyklu komórkowego i apoptozy oraz reguluje produkcję cytokin, dzięki czemu ma działanie ochronne, zmniejszając ryzyko rozwoju infekcji, niektórych nowotworów i chorób autoimmunologicznych. Niedobór witaminy D odgrywa rolę w patogenezie wielu chorób metabolicznych, sercowo-naczyniowych, neuropsychiatrycznych (w tym depresji), endokrynologicznych oraz przewodu pokarmowego. Niski poziom witaminy D ma również wpływ na rozwój cukrzycy typu 1 i 2.

Zasoby witaminy D

Witamina D to jedna z nielicznych witamin, którą nasz organizm jest w stanie wytworzyć samodzielnie pod wpływem promieni słonecznych. Możemy ją również dostarczyć wraz z pożywieniem, szczególnie z tłustych ryb morskich, jaj, czy wątroby. W świetle aktualnych kryteriów prawidłowe stężenie witaminy D we krwi – wyrażone stężeniem jej metabolitu, tj. 25(OH)D – wynosi powyżej 30 ng/ml. W zależności od stopnia odchylenia niewielki spadek określany jest jako niedobór (stężenie 20-30 ng/ml), a większy deficyt (10-20 ng/ml) lub głęboki deficyt (< 10 ng/ml).

Witamina D a zdrowie

Badania naukowe dowodzą, że niedobór witaminy D może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, począwszy od osłabienia układu immunologicznego, przez problemy z kośćmi, aż po depresję. Dlatego tak ważne jest jej regularne dostarczanie do naszego organizmu. Witamina D pełni w organizmie bardzo istotną role, m.in.: pobudza wchłanianie wapnia i fosforu, dzięki czemu ma ogromny wpływ na prawidłowe kształtowanie się kości u dzieci i niemowląt, oraz na ich odpowiednią gęstość. Witamina D może zapobiegać nadciśnieniu, chorobom serca, alergii, anemii oraz cukrzycy.

W grupie witamin D znajduje się zarówno witamina D2 pochodzenia roślinnego, jak i witamina D3, pochodząca od zwierząt. W naszej skórze produkowany jest prekursor witaminy D3, który pod wpływem promieni słonecznych przekształca się w witaminę D3. Ponadto w mniejszych ilościach witamina ta może być dostarczana z pokarmem, jednak niezależnie od jej źródła, ma ona postać nieaktywną.

Niedobór witaminy D

Objawy niedoboru witaminy D mogą być różne, zależne od stopnia niedoboru. Może to być między innymi zmęczenie, bóle mięśni, kości, problemy z koncentracją, a nawet depresja. W przypadku długotrwałego niedoboru mogą pojawić się poważniejsze problemy zdrowotne. Niedobór witaminy D sprawia, że nasz organizm przestaje prawidłowo funkcjonować. U osób z niskim poziomem witaminy D pojawia się przewlekłe zmęczenie, bóle kończyn, częste infekcje oraz skurcze mięśni. Jeżeli zauważymy u siebie takie objawy, warto wykonać badanie poziomu witaminy D.

Do grup ryzyka należą:

1. niemowlęta i małe dzieci;
2. kobiety w ciąży;
3. osoby powyżej 60 roku życia;
4. osoby mające małą ekspozycję na promienie słoneczne, np. pracujące dużo w zamkniętych pomieszczeniach;
5. osoby z silną pigmentacją;
6. osoby, których dieta jest wyjątkowo uboga w produkty zawierające witaminę D;
7. osoby z chorobami wątroby, niewydolnością nerek lub przewlekłą zapalną chorobą jelit.

Suplementacja witaminy D

Suplementacja witaminy D może być konieczna w przypadku osób, które nie mają wystarczającego dostępu do słońca, ze względu na warunki klimatyczne lub styl życia. Jest również często zalecana dla osób starszych, oraz w okresie jesienno-zimowym, kiedy dostęp do słońca jest ograniczony.

Ponad 80% witaminy D3 w naszym organizmie powstaje podczas syntezy skórnej, pod wpływem działania promieni słonecznych. W Polsce ze względu na małą ilość miesięcy słonecznych zaleca się odpowiednio dobraną suplementację, z reguły od października do kwietnia. Jeśli ekspozycja na słońce od maja do września jest bardzo mała oraz stosowane są kremy z filtrem UV, suplementacja zalecana jest przez cały rok. Preparaty z wiatminą D dostępne są w postaci kapsułek lub kropli.

Z reguły, u osób dorosłych zaleca się suplementację w dawkach 800-2000 IU, w zależności od masy ciała. U osób starszych (powyżej 65 roku życia) powinno się przyjmować witaminę D3 przez cały rok, ze względu na zmniejszoną syntezę skórną. Osoby otyłe (BMI>30 km/m2), w zależności od stopnia otyłości, mogą potrzebować dawek do 4000IU. U kobiet ciężarnych i karmiących, zazwyczaj zaleca się 1500-2000 IU, co indywidualnie dobiera lekarz ginekolog. Należy pamiętać, że w razie ciężkiego i średniego niedoboru, należy zgłosić się do lekarza w celu ustalenia planu terapii i dobrania odpowiedniej dawki preparatu. Pamiętajmy o okresowych pomiarach 25(OH)D w surowicy krwi, aby być pewnym, że stosujemy dobrze dobrany suplement. Optymalny zakres stężenia 25(OH)D w surowicy krwi wynosi 30-50 ng/ml.

Tabela 2. Dawki witaminy D niezbędne do podtrzymania optymalnego stężenia 25(OH)D w surowicy (>30 ng/ml) w populacji europejskiej rasy białej w zależności od intensywności syntezy skórnej w okresie letnim.

Zakończenie

Witamina D jest niezwykle ważna dla naszego zdrowia, a jej regularne dostarczanie powinno być dla nas priorytetem. Pamiętajmy o tym, dbając o naszą dietę i dostarczając do organizmu odpowiednią ilość słońca.