Na początek kilka słów o obrączkach ślubnych
Czym jest właściwie obrączka?
Obrączka to pierścień, który w dniu ślubu małżonkowie zakładają sobie nawzajem na palce po złożeniu przysięgi małżeńskiej. Zwykle wykonany jest z metalu szlachetnego i pozbawiony ozdobnych kamieni, ale często opatrzony grawerem. Jej zadaniem jest przypominanie ukochanym o obustronnej miłości oraz obietnicy wypełniania obietnic towarzyszących obrządkowi ślubnemu.
Symbolika obrączek ślubnych
Okrąg od zarania dziejów był uważany przez ludzi za kształt magiczny. Nie tylko stanowił coś nieskończonego, co miało wskazywać na bezmiar miłości i zaufania, jaką powinno darzyć się dwoje zakochanych ludzi, ale jednocześnie szczelnie zamkniętego, niedostępnego złym duchom, demonom, czy jakiejkolwiek negatywnej energii mogącej zagrozić nowożeńcom.
Skąd wywodzą się obrączki?
Pierwsze obrączki pojawiły się prawdopodobnie około 6000 lat temu w starożytnym Egipcie. Świadczą o tym znaleziska z owych terenów, zarówno papirusy przedstawiające zawarcie małżeństwa, jak również same pierścienie. Początkowo wykonywano je z materiałów roślinnych, ale ze względu na ich nietrwałość, z biegiem lat zaczęto stosować inne surowce, takie jak skóra, kości i wreszcie metal. Zwyczaj wymieniania się obrączkami przez małżonków pochodzi z kolei ze starożytnego Rzymu, gdzie pierścień obrazujący swego rodzaju „węzeł” miał wiązać dwoje ludzi ze sobą i zapewniać dopełnienie małżeńskich obowiązków. W XI wieku tradycję tę przejęło chrześcijaństwo, które od lat utożsamiało symbolikę pierścienia z wiernością i przywiązaniem. Na terenie Polski zwyczaj ten wprowadzony został dopiero około 900 lat później, spopularyzowany przez bogatych kupców podróżujących po Europie.
Kogo dotyczył zwyczaj?
O ile obowiązek wyboru i zakupu obrączek zgodnie z tradycją spoczywa na mężczyźnie, o tyle jeszcze do całkiem niedawna, bo do wybuchu II wojny światowej nosiły je wyłącznie kobiety. Zwyczaj ten uległ zmianie, gdy rosnąca liczba żonatych mężczyzn była zmuszona opuścić swoje rodziny, by udać się na front. Wówczas i oni założyli obrączki, które podczas walki miały za zadanie przypominać im o czekających w domu kobietach.
Na której ręce nosi się obrączkę?
Odpowiedź na to pytanie nie jest tak oczywista, jak mogłoby się niektórym wydawać. W starożytności obrączka była nakładana na trzeci palec lewej ręki. Powodem była wiara Egipcjan w istnienie wyjątkowej żyły otaczającej ten właśnie palec, która miała prowadzić bezpośrednio do serca. Przekonanie to przejęli później także Grecy i Rzymianie, a żyła została nazwana „vena amoris” – żyłą miłości. Zwyczaj noszenia obrączki na lewej dłoni przetrwał aż do początków ubiegłego wieku, a jego zmianę w Polsce tłumaczy się historią wojenną. Powodem miało być niepowodzenie Powstania Styczniowego. Po odniesionej klęsce, na znak żałoby mężatki przełożyły obrączki na prawą rękę, co wcześniej czyniły jedynie wdowy i taki sposób jej noszenia przetrwał aż do dziś. Obecnie w Polsce obrączki nosi się zatem na palcu serdecznym prawej dłoni, ale sytuacja nie wygląda tak samo na całym świecie. Odmienne historie doprowadziły do swego rodzaju rozłamu, który zapanował pomiędzy różnymi państwami.
Kraje, w których obrączkę nosi się na prawej ręce: Polska, Austria, Niemcy, Norwegia, Dania, Grecja, Hiszpania, Indie, Chile, Wenezuela, Rosja, Ukraina, Białoruś, Litwa, Łotwa, Holandia, Islandia, Serbia, Macedonia Północna, Czarnogóra i Bułgaria.
Kraje, w których obrączkę nosi się na lewej ręce: Francja, Belgia, Szwajcaria, Irlandia, Wielka Brytania, Walia, Szkocja, Szwecja, Finlandia, Czechy, Słowacja, Rumunia, Mołdawia, Chorwacja, Włochy, Słowenia, Turcja, Cypr, Brazylia, Portugalia, Egipt, Iran, Meksyk, USA, Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Chiny, Japonia i Korea Południowa.
Obrączki ślubne w dzisiejszych czasach
Mimo że wiele zwyczajów ślubnych ulega obecnie reformom czy nawet zapomnieniu, ten dotyczący wymiany obrączek przez nowożeńców zdaje się silnie zakorzeniony w kulturze. Ich forma zmienia się podobnie, jak działo się to na przestrzeni wieków. Nowożeńcy eksperymentują z materiałami i zdobieniami, sama tradycja wymieniania się obrączkami przed ołtarzem i ich symbolizacja wiecznej miłości przetrwały jednak próbę czasu.
